میراثآریا: جوامع بشری همواره در معرض بحرانهایی چون ناآرامیهای سیاسی، جنگها، بلایای طبیعی، و فشارهای اقتصادی بودهاند. در چنین شرایطی، آنچه ملتها را از فروپاشی اجتماعی مصون میدارد، انسجام درونی مبتنی بر هویت مشترک است. میراثفرهنگی، در این میان، کارکردی فراتر از زیباییشناسی دارد: گرهگاه خاطره جمعی، باورهای تاریخی و پیوندهای فرهنگی است که در ناخودآگاه اجتماعی نقش بستهاند.
در ایران، آثار تاریخی نهتنها در روزگار آرامش، بلکه در زمانه بحران نیز بهمثابه ستونهای پایدار هویت ملی عمل کردهاند. هر سنگ، نقشی از ماندگاری ملت است؛ هر بنا، گواهی بر ایستادگی فرهنگی ایرانیان در برابر فراز و فرود تاریخ.
بناهای تاریخی؛ نمادهای مقاومت و امید
در دوران دفاع مقدس، نمادهای تمدنی همچون ارگ بم و مسجد جامع اصفهان، صرفاً میراثی تاریخی نبودند؛ بلکه جلوههایی از شکوه فرهنگ ایرانی در برابر تهدیدهای بیرونی قلمداد میشدند. این آثار، با القای حس افتخار، اعتماد به نفس جمعی و پایداری، به نمادهای مقاومت فرهنگی بدل شدند.
در بحرانهای اقتصادی و اجتماعی نیز، جامعه ناخودآگاه به گذشته خود رجوع میکند؛ گذشتهای که در قالب معماری، سنت و روایتهای تاریخی تبلور یافته است. این رجوع، امید میآفریند؛ زیرا ملتی که هزاران سال از پس تلاطمها گذشته، امروز نیز میتواند سربلند بماند.
میراثفرهنگی؛ بستر انسجام و هویت در زمانه بحران
هویت ملی، در دورانهای بحران، بیش از هر زمان دیگری شکننده است. شکافهای اجتماعی، واگرایی فرهنگی و فرسایش سرمایه اجتماعی، از تبعات طبیعی بحرانهاست. در این میان، میراثفرهنگی با یادآوری گذشتهای مشترک، بار دیگر ملت را بهسوی وحدت فرا میخواند.
آثار تاریخی، همچون نگهبانان خاموش تاریخ، به نسلها یادآوری میکنند که ایران همواره از دل بحرانها سربلند بیرون آمده است. آنچه این آثار روایت میکنند، فقط گذشته نیست، بلکه الهامی برای آیندهای متحد و مقاوم است.
از حفظ میراث تا بازسازی روح جمعی
حفظ و مرمت آثار تاریخی در دوران بحرانها، تنها یک پروژه فنی یا عمرانی نیست؛ کنشی فرهنگی و راهبردی برای تقویت روح جمعی است. بازسازی ارگ بم پس از زلزله ۱۳۸۲، تنها بازآفرینی یک بنای خشتی نبود؛ بلکه نماد بازگشت زندگی، امید و پایداری در برابر ویرانی بود.
چنین اقدامات فرهنگی، بستر مشارکت اجتماعی، وفاق ملی و بازسازی روانی جامعه را فراهم میسازد. هر آجر مرمتشده، پیامی به آینده است: ما ایستادهایم.
نقش وزارت میراثفرهنگی در تقویت سرمایه اجتماعی
وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در این مسیر، نقشی محوری ایفا میکند. اجرای پروژههای مرمت در شرایط بحران، برگزاری نمایشگاههای ملی و بینالمللی و ترویج آموزشهای عمومی در حوزه میراث، از جمله راهبردهایی است که میتواند حس تعلق و غرور ملی را در جامعه تقویت کند.
این وزارتخانه با بهرهگیری از دیپلماسی فرهنگی، میراثفرهنگی را به زبان گفتوگو و همبستگی بدل کرده است؛ زبانی که نهتنها درونزا، بلکه جهانی و مردممحور است.
چالشها و راهکارهای عبور
با وجود ظرفیت عظیم میراثفرهنگی در تقویت همبستگی، موانعی همچون محدودیتهای مالی، تهدیدات طبیعی و انسانی و ضعف زیرساختهای حفاظتی وجود دارد. غلبه بر این چالشها، نیازمند همکاری نظاممند میان نهادهای دولتی، بخش خصوصی، نخبگان دانشگاهی و جامعه محلی است.
افقهای پیشرو
میراثفرهنگی ایران، شناسنامهای از هویت، پایداری و پیوستگی ملی در طول قرون است. در مواجهه با بحرانها، این میراث نهتنها حافظ گذشته، بلکه الهامبخش آیندهای متحد است. با اتخاذ سیاستهای هوشمندانه، میتوان این ظرفیت را در سطح ملی و بینالمللی فعال ساخت.
در نهایت، حفاظت از میراثفرهنگی، نهفقط پاسداشت تاریخ، که سرمایهگذاری برای تقویت همبستگی اجتماعی و ثبات ملی در دوران ناپایداریهاست؛ وظیفهای ملی و راهبردی برای ملت بزرگ ایران.
انتهای پیام/
نظر شما